Thạch anh là gì? Cách đo và kiểm tra thạch anh sống hay chết

Trên các loại mạch điện tử đều có những chip thạch anh để mạch có thể hoạt động được. Vậy, thạch anh là gì? Có các loại thạch anh nào? Những hướng dẫn cách đo và kiểm tra thạch anh còn sống hay chết được thực hiện như thế nào? Bạn hoàn toàn có thể tham khảo những chia sẻ đến từ Hiokivn.com. 

Thạch anh là gì?

Thạch anh là một linh kiện điện tử được chế tạo từ tinh thể thạch anh (SiO₂) hoặc đá thạch anh tự nhiên. Linh kiện này đóng vai trò quan trọng trong các mạch điện tử, đặc biệt là trong các thiết bị như đồng hồ đeo tay, trạm phát sóng, hệ thống xử lý tín hiệu, v.v.

Một trong những ứng dụng phổ biến nhất của thạch anh là tạo ra dao động ổn định trong mạch tạo xung, giúp duy trì độ chính xác cao trong các thiết bị điện tử, đặc biệt là đồng hồ điện tử.

Thạch anh điện tử hoạt động dựa trên hiệu ứng áp điện. Khi một điện áp được đặt vào hai mặt của tinh thể thạch anh, nó sẽ biến dạng. Ngược lại, khi có lực tác động lên thạch anh, nó sẽ tạo ra điện áp. Chính đặc tính này giúp thạch anh có thể tạo ra dao động tần số ổn định, ứng dụng trong nhiều thiết bị điện tử.

Trên sơ đồ hoặc bo mạch điện tử, thạch anh thường được ký hiệu là XT, X hoặc OSC. Về mặt cấu tạo, linh kiện này có nhiều hình dạng khác nhau và thường được đóng gói theo hai tiêu chuẩn:

• Vỏ sắt: Bền, chống nhiễu tốt.
• Vỏ gốm: Cách điện tốt, phù hợp với các mạch yêu cầu độ chính xác cao.

Tùy theo thiết kế, thạch anh có thể có 2 chân hoặc 4 chân, mỗi loại phục vụ những ứng dụng khác nhau trong mạch điện tử.

Các loại thạch anh điện tử

Hiện nay, các loại thạch anh sẽ thường được phân loại theo chất liệu hay cấu tạo của từng thạch anh (số chân). Với từng loại thạch anh đều sẽ có những đặc điểm riêng biệt. 

Phân loại theo chất liệu

• Thạch anh vỏ sắt: thạch anh có lớp vỏ được làm bằng sắt. 
• Thạch anh vỏ gốm: là loại sử dụng gốm để làm lớp vỏ bảo vệ, cách điện tốt. 

Phân loại theo cấu tạo

• Thạch anh 2 chân: đây là loại có 2 chân cắm trên mạch điện.
• Thạch anh 3 chân: loại thạch anh có 3 chân để gắn trên mạch điện tử
• Thạch anh 4 chân: là loại thạch anh có 4 chân cắm trên mạch điện tử. 

Ngoài việc tìm hiểu thạch anh là gì, các loại thạch anh, bạn cũng cần nắm được cách kiểm tra thạch anh sống hay chết. Điều này sẽ hỗ trợ bạn trong việc kiểm tra và sửa chữa các thiết bị điện tử

Cách đo và kiểm tra thạch anh bằng đồng hồ vạn năng

Bạn hoàn toàn có thể kiểm tra thạch anh còn sống hay chết một cách rất đơn giản bằng cách sử dụng đồng hồ VOM. Đây là thiết bị có thể đo thạch anh đơn giản và nhanh chóng. Dưới đây là cách đo thạch anh sống hay chết với các bước bằng đồng hồ vạn năng. 

Một lưu ý trước khi đo, thạch anh tạo ra dao động xung vuông hoặc sóng hình sin, vì vậy bạn cần sử dụng đồng hồ vạn năng có chức năng đo tần số (Hz). Đồng hồ cũng nên có tổng trở đầu vào lớn để tránh ảnh hưởng đến biên độ dao động.

Tiếp theo, bạn có thể tham khảo cách đo thạch anh 3 chân bằng đồng hồ vạn năng. Ví dụ, trên một bo mạch có thạch anh 3 chân, bạn sẽ cần cấp nguồn cho bo mạch đó. Sau đó, bạn thực hiện theo các bước:

Bước 1: Chọn thang đo tần số Hz trên đồng hồ vạn năng.

Bước 2: Bạn cắm hai que đo vào hai cổng trên đồng hồ vạn năng theo đúng kỹ thuật.

Bước 3: Bạn đặt đầu dò màu đen vào chân giữa của thạch anh 3 chân. Đồng thời, đặt đầu dò màu đỏ vào một trong hai chân còn lại. 

Bước 4: Bạn đọc kết quả được hiển thị trên màn hình. Nếu thạch anh còn sống sẽ hiển thị giá trị trên đồng hồ vạn năng. 

Bạn có thể thực hiện cách đo thạch anh 2 chân tương tự với hai đầu dò đặt vào hai chân. Cách đọc thông số thạch anh cũng rất đơn giản với kết quả được hiển hiển thị dạng số. Bạn chỉ cần xem kết quả và đọc trị số thạch anh để biết được thạch anh sống hay chết. 

Xem thêm:

• Cách đo và kiểm tra Mosfet sống hay chết bằng đồng hồ vạn năng đơn giản
• Cách kiểm tra triac sống hay chết bằng đồng hồ vạn năng

Cách đo và kiểm tra thạch anh bằng máy hiện sóng

Ngoài cách đo thạch anh sống hay chết bằng đồng hồ vạn năng, bạn cũng có thể đo thạch anh bằng máy hiện sóng. Bạn có thể tham khảo cách kiểm tra thạch anh sống chết như sau:

Bước 1: Sử dụng nguồn 12V, chân giữa của thạch anh nối mát, 2 chân còn lại kết nối với 2 con tụ dán. 

Bước 2: Bạn sử dụng máy hiện sóng để kẹp dây mát của máy vào dây mát của nguồn. Cực còn lại của que do sẽ tiếp xúc với 1 trong 2 chân của thạch anh. 

Bước 3: Bạn kiểm tra kết quả trên màn hình. Trong trường hợp thạch anh còn sống sẽ có dạng hiển thị là sóng hình sin với biên độ dưới 2V. 

Ngoài hướng dẫn cách kiểm tra thạch anh sống hay chết để tiến hành sửa chữa. Bạn cũng có thể tham khảo thêm một số đồng hồ vạn năng đo thạch anh chất lượng, chính xác dưới đây. 

Một số đồng hồ vạn năng đo thông số thạch anh

Đồng hồ vạn năng Hioki DT4256

Nếu bạn đang tìm kiếm một chiếc đồng hồ vạn năng đo thạch anh đừng bỏ qua Hioki DT4256. Đây là một trong những đồng hồ đo điện Hioki chất lượng với tính năng đo RMS có độ chính xác cao. 

Đồng hồ được thiết kế cực nhỏ gọn, dễ dàng sử dụng. Kiểu dáng thon gọn, có khả năng chịu lực, chống chịu va đập tốt, chịu được độ rơi từ 1m. 

Đồng hồ vạn năng Hioki DT4256 có khả năng đo đa chức năng, đo điện áp AC/DC 1000V, đo điện trở  60.00 MΩ , đo tần số Hz lên tới 9.999 kHz…

• Giá tham khảo: 3.410.000 đồng.

Đồng hồ vạn năng Kyoritsu 1018H

Tiếp tục là một đồng hồ vạn năng có thể kiểm tra thạch anh còn sống hay chế đơn giản chính là Kyoritsu 1018H. Sản phẩm đến từ Nhật Bản với độ chính xác cao, thiết kế nhỏ gọn, độ bền cao. 

Đồng hồ vạn năng Kyoritsu 1018H hoạt động đa chức năng như đo điện áp AC/Dc 600V, đo điện trở 40MΩ. Đặc biệt, Kyoritsu 1018H còn có khả năng đo tần số lên tới 10kHz để đo thạch anh. 

Giá tham khảo: 620.000 đồng

Đồng hồ vạn năng Hioki DT4222

Cuối cùng là một sản phẩm đồng hồ vạn năng chuyên dụng mà bạn có thể tham khảo đó là Hioki DT4222. Đây là sản phẩm đến từ hãng Hioki hàng đầu tại Nhật chuyên sản xuất các thiết bị đo và kiểm tra điện như ampe kìm, đồng hồ vạn năng, đồng hồ megaohm, máy đo nội trở pin, bút thử điện, đồng hồ chỉ thị pha...

Hioki DT4222 cũng mang kiểu dáng nhỏ gọn, trọng lượng nhẹ với độ bền cực cao. Thiết bị cũng được thiết kế đơn giản và dễ sử dụng với nhiều nút chức năng. 

Bên cạnh đó, đồng hồ vạn năng Hioki DT4222 hoạt động với đa chức năng từ đo điện áp AC/DC lên tới 600V, đo tần số lên tới 1kHZ, đo điện trở, đo thông mạch… Hioki DT4222 đang được sử dụng phổ biến trong rất nhiều lĩnh vực cho các kỹ sư điện chuyên nghiệp đến các thợ điện dân dụng. 

Giá tham khảo: 2.816.000 đồng

Trên đây là những thông tin về thạch anh là gì cũng như cách kiểm tra thạch anh sống hay chết. Từ đó, bạn có thể kiểm tra thạch anh để tiến hành sửa chữa các thiết bị điện tử.